Ben jij nog een klimaatontkenner? Geloof je dat je inspannen voor de planeet een zinloos, onbetaalbaar of onhaalbaar is? Lees dan vooral verder. In dit artikel leg ik je namelijk uit hoe je – ook met een chronische aandoening – een zinvolle bijdrage kan leveren aan een beter klimaat. En dat is goed voor de generaties na ons, maar het kan ook je eigen leven verrijken. Duurzaam doen maakt mijn leven mooier. Doe jij ook mee?
Extra zin
Ik weet het: als je chronisch ziek bent, heb je vaak minder energie. En de energie die je wél hebt, steek je het liefst in dingen die je ook iets opleveren. Je boterham smeren als je honger hebt, je portie beweging pakken om je conditie op peil te houden en vrienden bezoeken omdat je niet alleen wilt zijn bijvoorbeeld. Maar iets doen voor ‘het grotere geheel’ kan je ook veel opleveren. Het kan je ook weer extra energie geven. Dat heb ik in ieder geval ervaren, nadat ik bewust duurzamer ben gaan leven. Duurzaam doen geeft mijn leven extra zin en mijzelf extra zin in het leven.
Hoe dan?
Denk nu niet direct dat ik je een dure warmtepomp, zonnepanelen en een Tesla aan wil praten. De meeste impact zit ‘m namelijk in het simpelweg aanpassen van je gedrag. Gewoon in de keuzes die je maakt dus. Mijn grote inspiratiebron is daarbij De Verborgen Impact Top 10 van Babette Porcelijn. Zij laat met deze Top 10 zien welke veranderingen de meeste positieve impact op het milieu hebben. En waar we dus het beste mee aan de slag kunnen gaan als we effectief willen verduurzamen. Ik zet deze Top 10 voor je op een rijtje. En ik snap dat je – afhankelijk van je aandoening – niet het onderste uit de kan kan halen. Hoeft ook niet. Meedoen is belangrijker dan wegkijken. En bedenk dat Greta Thunberg (die stoere meid van de klimaatstakingen) zelf ook een chronische aandoening heeft namelijk Asperger.
1 Koop waar je blijvend blij mee bent
We beginnen met de nummer 1 van de Verborgen Impact Top 10: het kopen van nieuwe spullen. Daar kunnen wij allemaal wat van. Pakketbezorgers rijden af en aan. Iets kopen omdat je het nodig hebt is één, maar iets kopen om je eventjes wat beter te voelen is iets heel anders. Door je koopgedrag bewust te veranderen, kan je misschien wel de grootste stap zetten naar een duurzamer leven. Minder kopen dus en als je iets moet kopen, kies dan als het kan voor tweedehands. Geen tassen vol plastic rommel van de Action, maar dingen waar je echt blij van wordt. En waar je over een paar jaar nog steeds blij mee bent.
Tweedehands en toegankelijkheid gaan niet altijd samen. Veel kringloopwinkels die ik afgelopen jaren bezocht, hebben trappen. Als je dan met je rollator of rolstoel rond wilt neuzen, kom je niet verder dan de begane grond. Er zijn gelukkig ook veel toegankelijke kringloopwinkels. Kwestie van een belletje vooraf. De meest toegankelijke winkel waar mijn vriend en ik zijn geweest is De Zaak van Ermelo. Daar staat aan het begin van de zaak een rolstoel voor je klaar om te kunnen shoppen. Als ze daar nog even een rollator naast zetten, is het helemaal top! Maar laat je vooral niet tegenhouden om je koopgedrag te veranderen. Wat dacht je van Marktplaats?
2 Maak gehakt van je vleesbehoefte
Ben je er nog? Mooi. Dan heb ik nog een ijzersterke voor je: stop met vlees eten. Dat heeft echt enorm veel minder negatieve invloed op het klimaat. Er zijn tegenwoordig steeds meer uitstekende vleesvervangers en je hebt het echt niet nodig. Het bespaart je bovendien ook kilo’s foute hormonen, twijfelachtige e-nummers en andere rotzooi. Zorg er wel voor dat je voldoende eiwitten tot je neemt. Maar die zitten ook in heel veel andere producten. Geen vlees meer eten dus. Of je nou chronisch ziek bent of niet.
3 Hou het klein
Op nummer drie in deze Verborgen Impact Top 10 staat je huis. Want het bouwen en verbouwen van een huis heeft heel wat milieu-impact. Net zoals het verwarmen van je woning, vooral als je dat met gas doet. En zo zijn er nog wel wat dingen. Dus als je gaat verhuizen, is het beter om zo klein mogelijk te gaan wonen. En ik weet het: als je vanwege een chronische ziekte een rolstoel in huis nodig hebt, is een beetje ruimte om je kont te kunnen keren belangrijk. En voor een aangepaste keuken, toilet en badkamer zijn vaak ook verbouwingen nodig. Dan is het gewoon niet anders. Maar hou het vooral klein. Dan hoef je ook minder op te ruimen en minder te verwarmen.
Daarnaast kun je bijvoorbeeld voor een echte groene energieleverancier gaan en je huis zoveel mogelijk isoleren. Linda van Roij van Zaailingen heeft heel veel handige tips in haar blogs voor duurzamer wonen.
4 Zet je auto aan de kant
Zet je schrap, want nummer 4 is een gevoelig punt. Daar staat rijden in je auto, als je die hebt – en als je dat kan. Helemaal schrappen zou geweldig zijn, maar ik weet dat veel mensen hem toch echt nodig hebben. Ik probeer zelf wel zo veel mogelijk de scootmobielfiets of het OV te pakken, maar soms kom je er niet onderuit. Heb je een mobiliteitsbeperking? Ook de Valys pakken is een vorm van autogebruik. ‘Voordeel’ van de Valys is dat je ‘m in de meeste gevallen deelt met andere mensen. Dat brengt het gemiddelde aantal vervuilende kilometers per persoon al snel naar beneden.
5 Minder eten en drinken
Op vijf van de Top 10 staat het eten van plantaardig voedsel, vis en drinken. Want ook het produceren van je boterham en je glaasje appelsap hebben natuurlijk impact op Moeder Aarde. En dat is een lastige, want ieder mens moet blijven eten om in leven te blijven, of je nu chronisch ziek bent of niet. ‘Voordeel’ is wel dat chronisch zieken vaak minder calorieën verbranden dan de gemiddelde gezonde persoon. En dus ook minder calorieën nodig hebben. Dus hoeven we sowieso al minder te eten om op een gezond gewicht te blijven. Goed van ons hè?
6 Blijf aan de grond
Misschien verbaast het je, maar de gemiddelde Nederlander vliegt niet zo veel. Daarom staat vliegen pas op nummer 6 in deze Verborgen Impact Top 10. Maar als we toch vliegen, is het vaak naar verre bestemmingen. Hierdoor neemt je impact dus vliegensvlug toe.
Aangezien ik nogal prikkelgevoelig ben (drukte en herrie kosten mij héél veel energie) vond ik de laatste vliegreizen die we maakten nogal een hel. Luchthavens zijn vaak enorm druk, het ‘transport’ van mensen die ‘slecht ter been’ zijn is slecht en met een beetje pech zit je tussen lawaaierige ouders en krijsende kinderen. Ik heb gehoord van mensen die zelfs een katheter in laten brengen omdat ze niet in staat zijn om in het vliegtuig naar het toilet te gaan. Nee, ook daarom blijf ik liever met beide benen op de grond.
Wij zijn afgelopen jaar met de trein op ‘grote’ vakantie geweest. Ik realiseer me dan wel dat ik als chronisch zieke nog in m’n handjes mag wrijven. M’n Nordic Walking stokken maken dat ik nog redelijk uit de voeten kan in de trein en op treinstations. En m’n vriend is zo lief om m’n bagage te sjouwen. Sommige treinen hebben rolstoelplaatsen, maar m’n conclusie is toch wel dat met de trein wat verder op vakantie gaan eigenlijk vrijwel onmogelijk is voor mensen die een rolstoel moeten gebruiken. En o ja, ben je wél in de mogelijkheid om het vliegtuig te skippen? Je bent met velen, kijk maar eens op Flight Free NL…
7 Koop gebruikte kleding
De keuze voor nieuwe kleding is ook een pittige voor het klimaat. Kleding wordt vaak in lage lonen landen gemaakt, moet dan hierheen komen (per vliegtuig of als het minder haast heeft per vrachtschip) en als het dan niet verkocht wordt, wordt het vaak verbrand. Echt een milieuramp hoor, veel nieuwe kleding kopen! Dit afgezien van de vreselijke omstandigheden waaronder mensen jouw nieuwe kleding moeten maken. Google of Ecosia maar eens op Rana Plaza! Hermien Buijs van KouweKleren heeft in haar blog heel veel tips staan om beter en eerlijker met kleding om te gaan. Kort gezegd houdt dat in: ook door je kleding en textiel vooral tweedehands te kopen en anders ‘fair te shoppen’, creëer je minder impact.
Met mijn beperkte energie is een zoektocht door drukke winkelstraten en gewurm in krappe pashokjes voor mij sowieso geen optie. Zelf haal ik mijn kleding daarom meestal bij fair fashion winkels of via Marktplaats. En krijg je daar net als ik ook lol in? Doe dan mee aan het Slow Fashion Season.
8 Boter, kaas en eieren
Voor veganisten is het misschien jammer om dit te horen, maar het laten staan van zuivel en eieren staat pas op nummer 8 in deze Top 10. Je keuze voor veganistisch eten heeft dus geen reuze-impact op het milieu. Maar kies je voor vegetarisch (dus het laten staan van vlees – en in mijn geval ook vis) heeft dat het wel. Uiteraard heeft je keuze voor veganistisch eten wel heel veel impact op het dierenwelzijn!
Ik heb het wel geprobeerd hoor. Maar als chronisch zieke merk ik dat veganistisch eten nogal lastig is. Melkproducten vervangen door soja is heel gemakkelijk en vegan kaas eten lukt mij ook best aardig. Dat ei op zondagmorgen: misschien dat ik dat nog wel eens schrap. Maar ik heb echt geen energie om uitgebreid veganistisch te gaan staan kokkerellen. Dat vind ik best jammer.
9 Even spoelen
We zijn er bijna. Op nummertje 9 staat je persoonlijke verzorging. Ook daar valt wat winst te behalen. Vooral gas dat nodig is om water te verwarmen heeft impact. Dus kan je minder vaak en minder lang douchen. En kies voor een waterbesparende douchekop.
Veel chronisch zieken hebben moeite met persoonlijke verzorging. Bij mij valt het nog wel mee, ik krijg tot nu toe geen klachten van mijn vriend ;-). Met een krukje en een wandsteun in de douche red ik me dan ook vrij aardig. Ik douche bewust korter en minder. Ik heb gehoord van chronisch zieken die maar een paar keer in de week kunnen douchen en dan zelfs douchehulp nodig hebben. Op die manier maak je vanzelf minder impact maar het is echt heel vervelend dat het op zo’n manier moet.
10 Bewust met de bus
Openbaar vervoer staat op nummer 10 en is eigenlijke een lastige. Want zoals Saskia Mulder van The Social Reporter zegt: “Openbaar vervoer is onderdeel van de oplossing.” Meer openbaar vervoer betekent namelijk minder auto’s. Een kwestie van (bewust) kiezen dus!
Goede voornemens
Mocht je nu zoiets hebben van: ik wil met deze Top 10 aan de slag, chronisch ziek of niet? Dan kan ik je aanraden om van 6 tot 12 januari deel te nemen aan het Facebook-event Goede voornemens met Babette 2020 . Heb je geen Facebook? Vul dan eens de test in op www.mijnverborgenimpact.nl. En wil je je meer verdiepen? Lees dan het boek De Verborgen Impact van Babette Porcelijn. Kijk wel eerst of je hem ergens kan lenen, dan ben je meteen goed begonnen.
Probeer jij een beetje duurzaam te leven? En heeft jouw chronische ziekte hier invloed op?